-
1 къэщтэн
I (къещтэ) перех. гл. 1. взять кого-что-л. ( руками)/ Убыдын, къэпхъуэтэн (IэкIэ).* {Цурэ}.. чысэ кIыхьыр къищтащ.. тутын тхьэрыкъуэф гъум ишыхьащ. Къ. Хь.2. занять, захватить что-л. (напр. крепость)/ Къэубыдын, къэзэун (быдапIэ). ЩIыпIэр къэщтэн.* Трояр къарукIэ мыхъуу бзаджагъэкIэ къащтэн мурадыр ящIащ грекхэм. Ижь. д. и ист.3. согласиться с чем-л., принять что-л./ ЗыгуэркIэ арэзы хъун, зыгуэрым теубыдэн.* Сэ сыпсэуху фэ зэкъуэшитIым сырещанэу сыныфхыхьэнщ, си къуэшыгъэр къафщтэмэ. фольк.4. предпочесть, выбрать что-л./ Зыгуэр къыхэхын.* Жьым щытхъуи щIэр къащтэ. (погов.)5. принять, утвердить что-л./ Зыгуэр (унафэ сыт хуэдэхэр) IэрыIэткIэ гъэбыдэн. Лэжьыгъэм и планыр къэщтэн.6. дай, дай сюда ( в данном значении употребляется только в императиве)/ Къызэт, къэхь(унафэ щIыныгъэ наклоненэм иту).* - УзгъэгуфIэнущ., Ларисэ. къащтэ гуфIапщIэ, - тхьэмадэр унэкум йоувэ. Щ. Ам. Къащтэт мыдэ уи тхылъыр. Щ. I.Бэджэнду къэщтэн см. бэджэнд.Диныр къэщтэн см. дин.{И} емыкIу къэщтэн см. емыкIу.Къалэн къэщтэн см. къалэн.ЛэжьапIэ къэщтэн см. лэжьапIэ.Мэ къэщтэн см. мэ.Нэм къищтэн см. нэ.Нэхъ къэщтэн см. нэхъ.Псэм къищтэн см. псэ.ТхьэкIумэм къищтэн см. тхьэкIумэ.Унафэ къэщтэн см. унафэ.Хьэл къэщтэн см. хьэл.Хьэхуу къэщтэн см. хьэху.Шынэ къэщтэн см. шынэ.ЩIыхуэ къэщтэн см. щIыхуэ.Iэнэ къэщтэн см. Iэнэ.Iэщэ къэщтэн см. Iэщэ.II (къощтэ) неперех. гл. испугаться, вздрогнуть (от неожиданности, страха)/ КъэскIэн, къыхэщтыкIын, шынэн.* - Дэнэ щыIэ Быцэ? - къэщтауэ щIоупщIэ Маржэнэт икIи и нэр къихуу зеплъыхь. Къ. Хь. -
2 хьэл
характер, нрав; привычка/ Зы цIыхур адрейм къызэры- щхьэщыкI щэн, щытыкIэ, абы хэпща хъуа хабзэ.Хьэл дахэ. Хьэл Iей.Хьэл быдэ твердый характер.Хьэл къэщтэн взять какую-л. привычку.Хьэл къегъэщтэн сделать что-л. чьей-л. привычкой.Хьэл хуэхъун войти в привычку.Хьэл цыдж капризный.Хьэл IуэнтIа 1) скверный, вздорный характер 2) человек с норовом, с вывертом, с плохим характером.Хьэлым къимынэу выйдя из себя, потеряв самообладание.Хьэлым текIын изменить свои привычки, отойти от своего обыкновения.ХьэлыфI хэлъын иметь хороший характер. -
3 зыдегъэшэхын
(зыдрегъэшэх) перех. гл. 1. позволить, дать кому-л. увести себя с дороги/ Гъуэгу, лъагъуэ с. ху. зытрегъэшын.Гъуэгум зыдегъэшэхын. Лъагъуэм зыдегъэшэхын.2. см. зыдегъэхьэхын. Джэгуным зыдегъэшэхын.3. переносное позволить кому-л. сбить себя с пути/ Зыгуэрым упэрымыуэурэ, и жыIэм уедаIуэурэ, хьэл мыхъумыщIэ къэщтэн, щыуагъэ щIэн.ЩIалэр щабэти, ныбжьэгъу мыхъумыщIэхэм задригъэшэхащ.